دندان و دندانپزشکی
معرفی ابزار های دندانپزشکی
اگر به مطب دندانپزشک مراجعه کرده باشید احتمالا صدای مته و دستگاه ساکشن را شنیدهاید، انبرکهای دندانپزشکی و آینه و قلابها تنها بخشی از ابزار الات دندانپزشکی را تشکیل میدهند که در این بخش به معرفی بسیاری از آنها میپردازیم.
انبرک دندانپزشکی:
این ابزار دندانپزشکی که انبر کاوشگر دندان نیز نام دارد، از آن برای یافتن پوسیدگیهای دندانی و بیماریهای لثه استفاده میشود. انبرکها معمولا دارای یک دسته بلند با سریهای تیز در انواع ضخیم و منعطف هستند و دندانپزشک با کمک آن به بررسی قسمتهای پوسیده دندانی و تراشیدن جرم و پلاک دندانها استفاده میکند.
دستگاه ساکشن:
ساکشن یکی از دستگاهآینه دندانپزشکیهایی است که کاربرد عمومیتری نسبت به سایر وسایل دندانپزشکی دارد، در حقیقت کارکرد این دستگاه شبیه جاروبرقی است و آب و مایعات داخل دهان بیمار را در زمان معاینه و انجام خدمات دندانپزشکی تخلیه میکند. این دستگاهها دارای قدرت مکش متفاوتی است برای مثال در عملهای جراحی مربوط به لثه و یا جراحی دندان عقل معمولا از ساکشنهای قویتری برای تخلیه کامل خون از دهان بیمار استفاده میشود.
آینه دندانپزشکی:
آینه دندانپزشکی ساده یکی از مهمترین ادوات مورد استفاده در دندانپزشکی محسوب میشود، آینه دندانپزشکی دارای دو کاربرد است، کاربرد اصلی آن بررسی داخل دهان و دندانها و معاینه قسمتهای پشتی دندانها که به راحتی قابل مشاهده نیست، است و کاربرد بعدی آن جابجا کردن زبان هنگام معاینه دندانهاست و پزشک با این وسیله زبان شما را در جهات مختلف مورد نیاز جابجا میکند بدون این که نیاز باشد با انگشت یا دست این کار را انجام دهد. معمولا آینهها دارای دو سری آینه مقعر و آینه معمولی است که اولی برای بزرگتر نشان دادن فضای مورد بررسی و دومی برای داشتن یک تصویر واضح و دقیق استفاده میشود.
اسکیلر:
از ابزار اسکیلر برای پاک کردن جرم و پلاکها در حجم وسیع استفاده میشود، بسیاری از بیماران به جرمگیری دندانی احتیاج داشته باشند، پزشک معالج به وسیله این ابزار جرم و پلاک باقیمانده روی دندانها را به خوبی پاک میکند.
دریل دندانپزشکی:
این وسیله بدون شک ترسناکترین ابزار دندانپزشکی است و مطمئنا صدای آن را بارها در مطب دندانپزشکی شنیدهاید. این نوع دریلها معمولا با سرعت 250 دور در دقیقه میچرخد و آب را داخل دهان شما میپاشد، پاشیدن آب هنگام کار با دریل به دلیل جلوگیری از آسیب رسیدن به مینای دندان هنگام تراشیدن آن است. قبل از انجام کار با دریل معمولا از داروهای بیحسی استفاده میشود بنابراین بعید بهنظر میرسد که هنگام استفاده پزشک از دریل شما دردی احساس کنید.
سرنگ دندان:
تزریق داروی حسی به دندانها توسط سرنگ تزریق انجام میگیرد. معمولا سوزن این نوع سرنگها از سرنگهای معمولی بلندتر است تا کار تزریق دقیق به نقطه دلخواه پزشک با تمرکز بیشتری صورت گیرد. نوع دیگری از سرنگها نیز وجود دارند که سرنگهای آب و هوا هستند، از این سرنگها معمولا در حین انجام خدمات دندانپزشکی استفاده میشود، سرنگی که مخصوص پاشیدن آب است، محیط دهان را از باقیمانده ضایعات دندانی تمیز میکند و سپس با سرنگ هوا محیط دندان خشک شده و برای عملهای جراحی توسط پزشک آماده میشود.
قالبهای دندانپزشکی:
گاهی نیاز است که از روکشها یا محافظهای دندانی استفاده شود، برای این کار پزشک ابتدا فرم دهان و دندانهای شما را قالب میگیرد، این قالبها به شکل فریمهایی هستند که با یک ماده نرم پوشیده شده و سپس در دهان قرار داده میشوند و از بیمار خواسته میشود تا دهان خود را برای دقایقی ببندد، به این ترتیب قالب دندانی شما آماده میشود.
تابوره در دندانپزشکی:
این وسیله در واقع یک صندلی چرخان بدون پشتی است که پزشک روی آن مینشیند و قابلیت تنظیم ارتفاع نیز دارد، به این ترتیب دندانپزشک هنگام انجام خدمات دندانی بسیار راحت و با آزادی عمل میتواند به کارش ادامه دهد.
تری و سینی دندانپزشکی و سینیهای مخصوص جراحی
ابزار تری دندانپزشکی در شکلهای مختلفی طراحی شده است که هرکدام برای بخشی از خدمات دندانپزشکی مورد استفاده قرار میگیرد و شامل سینیهای بهداشت دندان، سینی مخصوص عملیات دندانی و سینی مخصوص جراحیهای دهان و دندان است.
پنس دندانپزشکی:
پنس دندانپزشکی برای جابهجا کردن مواد و گاز به داخل و خارج از دهان استفاده میشود، این پنسها انواع ساده و سرکج دارند که هرکدام دارای سایزبندیهای متفاوت است.
پروپ پریودنتال:
پروپ دارای علائم خاصی است که میزان عمق پاکتهای لثه را نشان میدهد، این نشانهها شامل اندازه 1 میلیمتر، 3 میلیمتر و SRP هستند.
رولها و باندهای استریل:
رول های دندانپزشکی دارای الیافی با قدرت جذب بسیار بالای مایعات هستند و تمیز کردن دهان و همچنین وسایل و تجهیزات دندانپزشکی با این وسایل صورت میگیرد.
سریهای HVE و LVE:
این وسایل برای تخلیه مایعات و مواد از داخل دهان بیمار به دستگاه ساکشن وصل میشوند، HVE برای تخلیه حجم زیادی از مایع و مواد کاربرد دارد و دارای دو مدل منحنی و مستقیم است و LVE نیز برای تخلیه مقدار کم مایعات کاربرد دارد و دارای پلاستیکهای قابل تعویض برای استفاده به صورت یکبار مصرف میباشد.
کپسولهای آمالگام:
این وسیله برای پخش کردن آمالگام در عمل پرکردن دندانهای پوسیده استفاده میشود. گوده آمالگام نیز در تکیب استفاده میشود.
هت چت:
از این ابزار برای تمیز کردن حاشیه داخلی و خارجی دندان از مواد اضافه استفاده میشود.
Smooth Condenser:
از این وسیله برای فشردن مواد آمالگام در حفرههای دندانی استفاده میشود، سری این وسیله نرم و دایرهای شکل است و در سایزهای کوچک و بزرگ و بهصورت یکطرفه و دوطرفه وجود دارد.
Interproximal condenser:
این وسیله نیز برای فشردن مواد آمالگام مورد استفاده قرار میگیرد، اما مورد استفاده آن برای ترمیم و فشردن مواد در حفرههای عمیق دندانی است، این وسیله برای استفاده در نواحی مرکزی و کناری دندان مناسب است و دارای دو سری صاف و دندانهدار است.
football burnisher:
کاربرد برنیشر در صاف و صیقلی کردن آمالگام بعد از فشردن آن است، این وسیله دارای یک سری توپی شکل است و برای تمیز و مرتب کردن سطح آمالگام از آن استفاده میشود.
T-ball burnisher:
تی برنیشر برای صاف کردن سطح آمالگام بعد از تمیز کردن آن مورد استفاده قرار میگیرد. در حقیقت تراشیدنهای اولیه آمالگام روی دندان به وسیله این ابزار صورت میگیرد. این ابزار دارای یک فلز نرم است که یک سر آن توپی و سر دیگر آن پدالی شکل است.
مواد اولیه دندانپزشکی انواع پر کننده های دندان
پر کننده های دندانی برای پر کردن نواحی فرسوده دندان استفاده می شود. در این روش با تشخیص دندانپزشک، سوراخ ها و فرسودگی های دندان با مواد اولیه ای که با ساختار دندان سازگار باشند پر می شوند.
انواع دندان ها
دندان بهترین نقش و سختترین ساختار را در فک انسان و بسیاری از جانوران مهرهدار به عهده دارد. عمده ترین کاربرد دندان ، تکه تکه و آسیاب کردن غذاها میباشد. علاوه بر این ، در انسان ها، دندان نقش بسیار مهمی در تکلم و ادای صحیح کلمات ایفا میکند. هر فرد در دوره زندگی اش دارای دو سری دندان میشود: دندان های شیری و دندان های دایمی. در اینجا به بررسی و توضیح انواع دندان میپردازیم
دندان های شیری (Deciduous Teeth)
تعداد دندان های شیری یا (Deciduous Teeth) 20 عدد است که به طور مساوی در هر فک جای میگیرد. پس از مدتی 32 دندان دائمی به مرور جایگزین دندان های شیری میگردند. از آنجا که دندان های شیری پایه و اساس دندان های اصلی و دائمی هستند، مراقبت از آنها و رعایت اصول بهداشت دهان و دندان ضروری میباشد. این دندان ها 20 عدد (10 عدد در هر آرواره) میباشد که در نیمه هر آرواره دو دندان پیشین، یک دندان نیش، دو دندان آسیاب کوچک قرار گرفته است. تکامل دندان های شیری از دوره جنینی شروع میشود و در آمدن آنها پس از تولد نوزاد و از شش ماهگی شروع میشود.
دندان های دایمی (Permanent Teeth)
این دندان ها 32 عدد (16 عدد در هر آرواره) میباشند که در نیمه هر آرواره دو دندان پیشین، یک عدد دندان نیش، دو دندان آسیاب کوچک و سه دندان آسیاب بزرگ قرار دارد. رویش دندان های دایمی از شش ماهگی شروع می شود و آخرین دندان های مولار آسیاب بزرگ به نام دندان های عقل در سنین 20 سالگی در میآیند. توضیح اینکه دندان های آسیاب بزرگ فاقد دندان های شیری هستند.
دندان های پیشین
به چهار دندان جلویی در فک بالا و پائین (جمعا 8 دندان)، دندان های پیشین گفته می شود. دندان های پیشین بزرگ، تخت و دارای لبه تیز و باریک هستند که برای بریدن لقمه ی غذا کاربرد دارند. دندان های پیشین، تک ریشه ای هستند.
دندان های نیش
در طرفین دندان های پیشین، دندان های نیش قرار دارند. شکل و ساختار آنها ضخیم و برجسته است که منتهی به یک سر تیز و برنده میشوند. این دندان ها برای بریدن قطعات گوشت بسیار مناسب هستند.
دندان های آسیاب کوچک
کنار هر دندان نیش، دو دندان آسیاب کوچک (جمعا 8 عدد) قرار دارند که فاصله بین دندان های نیش تا آسیاب بزرگ را پُر میکنند. سطح روی آنها پهن و تخت و لبههای آنها تیز و عاج دار میباشد. دندان های آسیاب کوچک کنار نیش ها، دو ریشهای و دندان های آسیاب کوچک کنار آسیاب های بزرگ، تک ریشهای هستند. در فک پایینی، تمامی دندان های آسیاب کوچک، تک ریشهای میباشند.
دندان های آسیاب بزرگ
سه دندان آخر در طرفین فک های بالا و پایین، دندان های آسیاب بزرگ یا دندان مولار هستند که تعداد آنها جمعا به 12 عدد میرسد که به ترتیب آسیاب اول، دوم و سوم نامیده میشوند. دندان های آسیاب اول، دقیقا کنار دومین دندان آسیاب کوچک قرار دارد و به دندان های آسیاب شش سالگی هم معروف میباشد.
دندان عقل
دندان های آسیاب بزرگ سوم که به دندان عقل نیز معروف میباشند، در انتهای فک ها واقع شده اند و معمولا بین 16 تا 20 سالگی شروع به در آمدن میکنند. از آنجایی که دندان های عقل، آخرین دندان هایی هستند که در میآیند، عمدتا روی فک جای کافی برای رشد آنها باقی نمیماند. اگر دندان ها به هم فشرده و فک کوچک باشد، ممکن است دندان های عقل زیر دندان های دیگر یا استخوان فک نهفته شوند. اگر تنها قسمتی از دندان عقل دربیاید، ایجاد درد و ناراحتی خواهد کرد که در آن صورت باید با جراحی از دهان خارج شود.
بین دندان های عقل و آسیاب بزرگ اول، دندان های آسیاب بزرگ اول دندان های آسیاب بزرگ دوم یا دندان های آسیاب دوازده سالگی وجود دارد. دندان های آسیاب بزرگ، دندان های درشتی هستند که سطح آنها پهن بوده و برای آسیاب کردن و جویدن غذا کاربرد دارند. آسیاب های بزرگ واقع بر روی فک بالایی، ریشههای مجزا دارند، ولی دندان های آسیاب بزرگ فک پایینی، دو ریشهای هستند.
دندانپزشکی چیست؟
دندانپزشکی شاخه ای از علوم پزشکی است که به تشخیص و درمان در ارتباط با مشکلات دهان و دندان و لثه ها می پردازد.
مواد اولیه دندانپزشکی کدام اند؟
در طول تاریخ و با پیشرفت علم، مواد اولیه مصرفی دندانپزشکی پیشرفت های بسیاری به خود دیده و انجام خدمات دندانپزشکی را چه برای بیماران و چه برای دندانپزشکان راحتر نموده است.
امروزه افراد زیادی به دلایل رفع درد دندان و ترمیم آن و یا برای جذابیت ظاهر به دندانپزشکان مراجعه می کنند. در این راستا، دندان پزشکان برای نیل یه اهداف خود از مواد اولیه ای برای ترمیم دندان ها بهره می برند که شناخت جنس مواد اولیه به کار رفته و عوارض آن برای هر فردی حائز اهمیت است.
در این مطلب شما را با مهمترین و جدیدترین لیست مواد مصرفی دندانپزشکی و خواص و عوارض هر یک آشنا میکنیم.
آمالگام:
مواد اولیه آمالگام از ترکیب جیوه ، نقره و قلع ساخته می شود از قدیمی ترین مواد برای پر کردن دندان در دندانپزشکی است.
از آنجا که جیوه ماده ای سمی است پس استفاده مداوم از آن برای پر کردن دندان ها مجاز نمی باشد.
آمالگام دارای رنگ نقرهای می باشد، پس معمولا برای دندانهای عقبی استفاده میشود.
همچنین آمالگام دارای مقاومت بیشتری نسبت به کامپوزیت است و چون دندانهای عقبی برای جویدن نیاز به مقاومت زیادی دارند، توصیه میشود از این ماده برای پر کردن آنها استفاده شود. طول عمر آمالگام حدود 12 سال است.
طلا:
این ماده از آلیاژ طلا (طلا مخلوط با فلزات دیگر) ساخته می شود. به همین دلیل از سایر مواد اولیه پر کننده گرانتر خواهد بود اما از عمر استفاده تا 15 سال برخوردار است.
به دلیل مقامت در برابر خوردگی و زنگ نزدن و همچنین رنگ جذاب آن نسبت به آمالگام و مقاومت بیشتر در دندانپزشکی، عده ای از افراد پر کردن با طلا را ترجیح میدهند.
کامپوزیت:
در دندانپزشکی رنگ مواد اولیه کامپوزیت را می توان دقیقا همرنگ دندانهای دیگر انتخاب کرد. به همین علت برای استفاده در دندانهای جلویی که در معرض دید هستند، بسیار مناسب است.
کامپوزیت از نظر شیمیایی به ساختار دندان میچسبند و پشتیبانی بهتری فراهم میکنند.
در مقایسه با آمالگام گاهی برای پر شدن دندان با کامپوزیت ساختار کمتری از دندان تراشیده میشود.
اما باید متذکر شد که استهلاک و ساییدگی این ماده سریعتر از آمالگام اتفاق می افتد (حداقل عمر کامپوزیت 5 سال است)
احتمال لب پر شدن مواد مصرفی در کامپوزیت وجود دارد. همچنین قیمت مواد کامپوزیتی دو برابر ماده آمالگام است.
سرامیک:
این مواد اولیه از پرسلن (چینی) ساخته می شوند. همرنگ با دندان ساخته می شود و رنگ پذیری کمتری نسبت به کامپوزیت دارد. همچنین طول عمر سرامیک تا 7 سال است. اما در این نوع مواد باید قسمت بیشتری از دندان تراشیده شود تا فضای مناسب برای ترمیم سرامیکی ایجاد شود.
از این مواد اولیه همچنین در ساخت براکت ارتودنسی دندانپزشکی استفاده می شود.
شکنندگی سرامیک بیشتر از کامپوزیت است. و هزینه بالاتری نیز به همراه دارد.
گلاس یونومر
گلاس یونومر یا یونومر شیشه از ترکیب رنگ اکرلیک و نوعی شیشه به نام فلورو آلومینو سیلیکات ساخته می شود.
این مواد اولیه دندانپزشکی در انواع مختلفی ساخته می شود. اغلب به عنوان سیمان برای چسباندن اینله استفاده می شود اما برای پرکردن دندان های جلو یا گردن و ریشه دندان نیز استفاده می شود.
دوام یونومر 5 سال است و هزینه ای برابر کامپوزیت دارد.
این ماده همرنگ با دندان است و به آزاد کردن فلوراید از پوسیدگی بیشتر دندان های اطراف جلوگیری می کند. میزان تراشیدن دندان در این ماده کمتر است و گاهی اصلا نیاز به تراشیدن برای پر کردن دندان وجود ندارد پس از آن برای پر کردن دندان کودکان بهره می برند.
اما باید متذکر شد که این ماده نسبت به کامپوزیت از شکنندگی بیشتر برخوردار است و مدت زمان ترمیم نیز بیشتر از از ماده کامپوزیتی است.
ارتودنسی رنگی چیست؟
به طور کلی هدف از انجام ارتودنسی دندان کمک به صاف شدن دندان ها است. انواع مختلف ارتودنسی مانند ارتودنسی ثابت، متحرک، نامرئی و مرئی میتوانند به شما کمک کنند تا لبخندی با دندان های صاف و یکدست داشته باشید. هر چند که ما واقعا چیزی به نام ارتودنسی رنگی نداریم اما به نظر میرسد که یکی از دسته بندی های جدید ارتودسی دندان، ارتودنسی رنگی باشد زیرا اغلب نوجوانان و جوانان وقتی به مطب ما مراجعه میکنند مدام از رنگ ارتودنسی و انتخاب رنگ برای دستگاه های ارتودنسی سوال میپرسند.
منظور از ارتودنسی رنگی چیست؟
مهمترین دستگاه های ارتودنسی تحت عنوان بریس شناخته میشوند که در ارتودنسی ثابت دسته بندی شده اند. بریس ها خودشان از اجزای مختلفی تشکیل شده اند. براکت ها، باند ها، سیم قوس دار و الاستیک ها مهمترین بخش های هر بریس را تشکل میدهند.
براکت ها به جلوی دندان وصل میشوند
از بین براکت ها سیم قوس دار رد میشود و براکت ها را به هم وصل میکند
باندهای فلری که به دور دندان های آسیاب انتهایی متصل میشوند
و سرانجام الاستیک ها که به براکت ها وصل شده و براکت های بالا و پایین را به هم متصل میکند و در رنگ های مختلفی ساخته میشوند.
وقتی صحبت از ارتودنسی رنگی به میان می آید دقیقا منظورمان همین الاستیک ها و کش های ارتودنسی رنگی هستند. این الاستیک ها نوارهای لاستیکی نسبتا باریک اما محکمی هستند که تقریبا در هر رنگی که شما دوست داشته باشید وجود دارند.
چه کسانی بیشتر از رنگ ارتودنسی استقبال میکنند؟
از آنجایی که دندانپزشکان و متخصص ارتودنسی توصیه می کنند که بچه ها درمان ارتودنسی را سنین بین 8 تا 14 سالگی شروع کنند، و در این سنین ممکن است بچه ها چندان از درمان استقبال نکنند، ارتودنسی رنگی به آن ها پیشنهاد میشوند تا بهتر پروسه درمان و بریس ها را بپذیرند. بنابراین بیشترین قشری که تمایل دارند رنگ ارتودنسی انتخاب کنند نوجوانان و در موارد خیلی کم در جوانان هستند.
بهترین برندهای کامپوزیت دندان
در مورد برند کامپوزیت و اینکه کدام بهتر است سوالات زیادى مى شود.
واقعیت اینست که در مورد کامپوزیتهاى دندان نیز مانتد سایر مواد کیفیت هاى متفاوتى وجود دارد ولى نمى توان یک کامپوزیت خاص رو بعنوان بهترین کامپوزیت معرفى کرد، چون هر کامپوزیت ویژگیهاى منحصر بخودش را دارد و ممکن است بر اساس وضعیت دندانها یا رنگ مورد نظر بیمار یک کامپوزیت در فردى مناسبتر و در فردى دیگر نامناسب باشد.
در واقع بهتر است انتخاب کامپوزیت به دندانپزشک مورد اعتمادتون سپرده شود و اجازه دهید ایشان بر اساس تخصص و تجربه نوع کامپوزیت را پیشنهاد دهد.
متاسفانه بعضى از همکاران اسم یک نوع کامپوزیت رو به بیمار مى دهند و انرا بعنوان بهترین کامپوزیت معرفى مى کنتد که این کاملا غیر علمى و نادرست است براى مثال بتازگى خیلى از مراجعه کنندگان از کامپوزیت " اى پى اس" نام مى برند و مى گویند که شنیده اند که بهترین کامپوزیت است.
به قاطعیت مى گم که هیچ کامپوزیتى در همه موارد بهترین نیست و بسته به شرایط از کامپوزیتهاى معتبر و خوب مختلف دیگر ممکن است استفاده شود.
و در اخر از بعضى همکارانم خواهش مى کنم که در طرح درمان اینگونه با بیمار صحبت نکنند که ذهنیت بیمار درگیر و اشفته این چنین مسایلى شود که کاملا تخصصى بوده و باید دندانپزشک در مورد ان تصمیم بگیرد.
یک برند خوب کامپوزیت چه ویژگیهایی نسبت به کامپوزیت های دیگر دارد؟
در واقع انواع کامپوزیت مناسب برای انجام ونیر بایست استحکام و مقاومت بالایی داشته باشد تا در برابر فشار های وارده براحتی نشکند. در ضمن باید بتوان سطح انرا خوب پالیش و صیقلی کرد تا انعکاس نور از سطح ان ، نمای زیباتری ایجاد کند. مورد دیگر آنکه ثبات رنگ بالایی داشته باشد و بمرور دچار تیرگی نشود. و مورد اخر انکه شفافیت مناسبی داشته باشد تا نمای ظاهری ان مصنوعی دیده نشود. و البته در اخر اینرو هم اضافه کنم که مهمتر از برند سارمکو، کیفیت درمان انجام شده توسط دندانپزشک است و حتی بهترین برندهای کامپوزیت هم اگر درست کار نشوند منجر به شکست درمان می شود.
عصب کشی دندان یا درمان ریشه دندان چیست؟
شما هم احتمالا ضرب المثل “دندانی را که درد می کند باید کشید” را شنیده اید. ولی این ضرب المثل مربوط به زمانی بود که علم دندانپزشکی پیشرفت نکرده بود! امروزه به جای کشیدن دندان از روش درمان ریشه دندان یا عصب کشی دندان استفاده می شود.
درمان ریشه و یا عصب کشی دندان چیست؟
درمان ریشه دندان که اشتباها عصب کشی دندان هم از آن یاد می شود، عبارت است از خارج کردن ریشه یک دندان، تمیز نمودن و شکل دادن به فضای کانال تراپی (RCT) و در انتها پر نمودن آن برای جلوگیری از نفوذ باکتری ها به این ناحیه و بازگشت باکتری ها به سیستم اعصاب دندان می باشد. هدف از انجام درمان ریشه دندان اجازه به باقی ماندن دندان در دهان بدون وجود اعصاب زنده در آن می باشد و با انجام این کار می توان از دندان درد احتمالی در هنگام جویدن غذا و در بحث زیبایی باقی ماندن دندان در دهان و داشتن لبخند زیبا استفاده کرد.
چه زمانی فرد نیاز به عصب کشی دندان و یا درمان ریشه دندان دارد؟
قبل از این که به بحث عصب کشی دندان بپردازیم ابتدا شما را با مفهوم پالپ یا همان مغز دندان آشنا می کنیم:
پالپ چیست؟
مغز دندان یا پالپ دندان (به زبان انگلیسی: Pulp) به رگها و اعصاب دندان می گویند. حفره مرکزی در تاج دندان، اتاق پالپ نامیده می شود. مجرای ریشه دندان را نیز کانال دندان نامیده می شود. در حالت عادی مغز دندان زنده و فعال است ولی پوسیدگیها و آزردگیهای رگها و عصبها باعث درد و سرانجام مرگ مغز دندان، و از بین رفتن مغز دندان می شود.
هر علتی دچار آزردگی شدید شد درمان ریشه دندان ضرورت پیدا میکند.